Ny poeta raha miteny 27 Mey 2015
|
|
Hain-teny noraketin'ny Lisin'Ambohimanga an-tsoratra, nofakafakain-dRatsimbazafy Heriarilala
Eny ho'aho ry fo mitoloko any ho any... Ny Lisin'Ambohimanga. |
Ny hain-teny no razamben'ny pôezia malagasy. Lahabolana teto Imerina izy io, izany hoe literatiora am-bava fony mbola tsy nisy ny soratra. Amin'ny maha literatiora azy dia misy fanakantoana ao, azo atao tsara izany ny manadihady ny lafiny kanto amin'izy ireny. Ity hain-teny iray ity no hohadihadiantsika manaraka eto. Tsy misy lohateny izy fa ny lisin'Ambohimanga no nandrakitra azy an-tsoratra ho fantatry ny taranaka aty aoriana. Mirakitra fampaherezana izy, natao ho an'ny olona izay tena malahelo tanteraka noho ny fandaozana azy vokatry ny sotasota sy ny hetraketraka tsy ampoizina. Inona avy ireo singa azo jerena hamaritana fa kanto ity lahabolana ity? Voalohany, sarin-teny; faharoa, filalaovana fehezanteny; fahatelo sady farany, kantom-pisainana.
SARIN-TENY Raha ny eo amin'ny sarin-teny dia fanovana endri-javatra no tena hita ato: "Nandao ny farihy mahazatra", andalana 11. Angamba tsy farihy no nilaozana teto fa olona, entiny ilazana anefa fa na dia mbola tsy te hiala aza izy dia tsy maintsy nandeha, izany hoe mbola tamana izy, eo no efa "mahazatra" azy. Misy ihany koa ny tamberin-teny "sombinaiko", samy am-paran'andalana izy, eo amin'ny andalana faha 8 sy faha 14 no misy azy. Izany no naverina indroa mba hanehoana fa mbola tiana ilay olona nilaozana noho ny ankasomparan'ny tsy tia sy ny hetraketraka tsy nampoizina maro isan-karazany.
Eo ihany koa ny fampiasana fehezanteny antanatohatra. Dia mbola ny ohatra tetsy aloha ihany no ahitana izany: "solafaka nitandrim-pamindra, potraka nahatsiaro nijoro". Izany hoe solafaka aloha, avy eo mitandrina tsy ho solafaka fanindroany intsony. Na koa hoe potraka aloha, avy eo mahalala miarina ka mijoro tsara amin'izay.
Raha ny kantom-pisainana indray dia filaza masaka no taratra voalohany eto: "fafao hisinda ny ranomasom-pamoizam-po", andalana 2. Entiny maneho fa alahelo tena lalina no niteraka ilay ranomaso dia nampiasainy ny teny hoe "famoizam-po" ilay izy, mba hanamafisana ihany koa fa mafy ilay toe-javatra iainan'ilay mpandray anjara eto. Eo ihany koa ny "apologie", izany hoe misy lafiny môraly satria ahitana fampiasana ohabolana: "ny tiana kosa tsy mahalavi-tany" - andalana 5. Entina mampiditra ao amin'ny toe-tsain'ny olona fa tokony tsy hatao hahasatra ny ho any amin'ny tiana dia nampiasa ohabolana izy. Ahitana fanalefahan-kevitra (euphémisme) ihany koa eto. Ny andalana 13, "fa tsy ny toetranao akory no tsy mendrika", dia entina milaza hoe: tsara toetra ianao, mendrika ny toetranao. Dia io no nilazany azy mba tsy ho fandokafana be fahatany, indrindra moa fa ny tena handao. Raha mahatsapa ihany mantsy hoe tsara toetra dia tokony tsy handao ka naleony niteny hoe tsy ny toetran'ilay olona no tsy mendrika fa izay no tsy maintsy natao. Raha fintinina izany, ny hain-teny dia mitovy amin'ny tononkalo ihany, ny iavahany amin'ny tononkalo fotsiny dia izy tsisy rimany fa mba ahitana sarin-teny ihany koa toy ny fanovana endri-javatra sy tamberin-teny izay hita teto. |
poeta©2009 - poetawebs@gmail.com
Raha misy mahatafintohina ny votoatin'ny tranonkala dia anoraty ny tomponandraikitra anamboarana ny tsy mety
|
Date de dernière mise à jour : 05/07/2021