Régis Rajemisa-Raolison - 2024

Idada sy Ineny, tononkalon'i Régis Rajemisa-Raolison
Heriarilala Andriamamonjy - 18/06/2024

Ho fahatsiarovana an'i Régis Rajemisa-Raolison, nodimandry tamin'ny 19 jona 1990

       Vao tsy ampy iray volana izay no nankalazana ny fetin'ny reny ary vao andro vitsy monja no niravoravoana ny fetin'ny ray. Efa kolontsain'ny Malagasy hatramin'izay ny fanajana ray aman-dreny na tsy mbola nahalala ny tetiandro napetraky ny vazaha aza izy. Anisan'ny iray namela hafatra tamin'izay fitiavana ny ray aman-dreny izany i Régis Rajemisa-Raolison.  Nanoratra tononkalo izy, "Idada sy Ineny" no lohateny nampitondrainy azy. Andao ange hojerena akaiky ny heviny momba ny tokony hitiavana ireo loharano nipoirana ireo e !

***

       Voalohany, isafatsiroa ny ray aman-dreny. Izany hoe tokony ho izy ireo no tiana mihoatra izay tiavina rehetra. Hoy izy eo amin'ny andininy voalohany:

"ny tiako sy mamiko indrindra
 eto an-tany dia Idada sy Ineny".

Ny teny hoe "indrindra" eto dia midika fa misy olona maro alahatra araka ny itiavana azy ka ireo Dada sy Neny ireo no mialoha ny rehetra rehefa natao ny fampitahana. Tsy izay fitiavana azy mihoatra ny olona rehetra izay ihany anefa no nasehon'ny mpanoratra teto, fa nampahatsiahy koa izy hoe tokony hitovy tantana ny fitiavana ny ray aman-dreny.
 
"Fitiavana miara-mirindra
 no samy andalako azy ireny"

Matetika isika no halaim-panahy handahatra ny fitiavana an'i Dada sy i Neny ka mametraka ny iray ho eo alohan'ny iray. Misy aza moa ireo samy manontany ny zaza manao hoe: "Iza no tena tianao, i Dada sa i Neny?" Ao amin'ny andininy fahatelo sy fahefatra anefa ny poeta dia mampahatsiahy fa samy nikely aina sy niaritra izy ireo. Noho izany, tsy tokony hisy ny tiana kokoa fa tokony hatao zara mira ny fitiavana.

"Ineny nitondra am-babena,
 Idada nilanja an-tsangory.

 Ineny e fola-damosina,
 Idada niempaka tanana,"
   
Nasehon'ny mpanoratra fa manana tombony izay mbola velon-dray aman-dreny. Tokony tsy hanadino na oviana ny hatsaram-po nataon'ireo niteraka azy. Hoy izy eo amin'ny andininy fahadimy:

"K'ianao velon-dray eo reny,
 Tsarovy ny soa be noraisina;
 Ianao eto iharan'ny teny,
 Ka aza misetra ny haizina."

Mifanohy amin'izany dia naharihariny koa fa mafy ny iainan'ireo zaza kamboty. "Velona tsy misy mpiahy", hoy izy. Izany hoe, raha mbola zaza ny olona iray dia mila fiahiana mandrakariva. Noho izany, aleo hajaina sy tiavina ny ray aman-dreny raha mbola velona aina.

***


     Raha fintinina àry izay voalaza izay dia mampahatsiahy antsika i Régis Rajemisa-Raolison fa tsy tokony hisy olona  ho tiana mihoatra ireo nahitana masoandro. Samy nandany mondron'aina hahasoa antsika na i Dada na i Neny ka tsy tokony hampitahaina velively ny fitiavana azy roa. Nanasoa antsika ireo loharano nipoirana ireo ka tokony ho voasoratra mandrakizay ao am-po ny zava-bitany.

Sorapiainan'i Régis Rajemisa-Raolison

____
Idada sy Ineny

Ny tiako sy mamiko indrindra
Eto an-tany dia Idada sy Ineny ;
Fitiavana miara-mirindra
No samy andalako azy ireny.

Ny lanjam-pitian'izy roa,
Mitovy ka ataoko sahala,
F'ireo sinibe manga roa
Ka tsisy izay tombo sy hala.

Noho Ineny no àry ny tena,
Noho Idada no velon-tsy ory;
Ineny nitondra am-babena,
Idada nilanja an-tsangory.

Ineny e fola-damosina,
Idada niempaka tanana,
Ka samy niara-nitrosina
Mba hamelona sy mba hampanana.

K'ianao velon-dray eo reny,
Tsarovy ny soa be noraisina;
Ianao eto iharan'ny teny,
Ka aza misetra ny haizina.

Tsy fidin'ny zaza kamboty
Ny ho velona tsisy mpiahy,
Fa hadinon'ny fasa-mpioty
Izy ireny ka velon-tsy nahy!

F'ianao mbola velona Ray,
Ianao mbola velona Reny,
Soraty ho mandrakizay
Ao am-po ny nataon'izy ireny.

Tohano raha sendra ka reraka,
Ampio raha sendra ka ory,
F'izany no manatanteraka
Ny sitraka enti-matory.

Koa aza hadinoina na oviana
Na atao tsindry ila mizana,
Na Ineny niangotingotiana
Na Idada nihantahantana!

Régis RAJEMISA-RAOLISON

Date de dernière mise à jour : 19/06/2024

×