|
NY
FIANARANA NODIAVINY
Ireto avy ireo toeram-pianarana nodiaviny :
1929 – 1931 : tao amin’ny Sekolim-panjakana "Ecole
Officielle" Faravohitra
1932 – 1941 : tao amin’ny FFMA Ambohijatovo Atsimo
1941 – 1942 : tao amin’ny Kolejy Paul Minault izay sekoly malaza
mamokatra olomangan’ny Haisoratra tokoa, nampianarin-dRavelojaona.
1943 : tao amin’ny "Chambre du Commerce", fianaran-kariva momba ny
hairaha ny kajimarika na "sciences comptable"
1959 – 1960 : tao amin’ny Centre International d’Enseignement Supérieur
de Journalisme (Université de Strasbourg- Frantsa), fianarana momba ny
asa fanaovan-gazety.
Fa ny fitiavany ny teny malagasy sy ny zavakanto dia notovoziny tao
anivon’ny fianakaviany tena mpino lalina - Mpitandrina tao amin'ny FJKM
Tranovato Faravohitra i Gaston Andriamanantena rainy - izay nitaiza ny
ankizy tamin’ny vavaka, ny fianarana ny ohabolana malagasy, ny
fitiavana mozika, ny hosodoko, ny zava-kanto rehetra. Nanjary ho
mpanan-kanto feno i RADO : poety, mpanoratra, mpamoron-kira, mpidera
an’Andriamanitra (maro no mbola hiraina amin’ny fotoam-pivavahana
ankehitriny toy ny "Na inona na inona hitranga Jeso") ; mpanao
hosodoko, mpanao sary paik’afo "pyrogravure", na ny sary ambony
fitaratra "gravure sur verre", ny pai-by "métal repoussé" koa izy.
NY ASA
AMAN’ANDRAIKINY
Nisahan-draharaha maro i RADO :
1943 – 1955 : Niasa tamin’ny orinasa fiantohana
(Compagnie d’Assurance) "La Préservatrice"
1955-1966 :
Nanorina sy niandraikitra ny Gazety HEHY izy sy ny rahalahiny CELESTIN
ANDRIAMANANTENA izay poety filohan’ny U.P.E.M. (Union des Poètes et
Ecrivains Malgaches) nandritra ny dimy taona (1991-1996). Nanana ny
toerany ary be mpankafyny GAZETY HEHY am-polontaona vitsivitsy.
1967 – 1974 : Talen’ny Trano Printy Protestanta
Imarivolanitra
1975 – 1977 : Nanao Gazety
1977 – 1989 : talen'ny Foibe fanapariahana ny zava-kanto tao
amin'ny MFZR (Minisitera'ny fanolokoloana ny zava-kanto revolisionera)
1978 : taona nanombohany hiompana sy hifantoka tanteraka amin’ny
fanoratana sy ny Haisoratra.
1988 : noraisina ho mpikambana mahefa ao amin’ny
Akademiam-pirenena Malagasy izy
Mpikabary ikoizana koa i RADO ary mpikambana am-boninahitry ny
FI.MPI.MA fahavelony.
NY
AINGAM-PANAHY
Maro be ny antony nahatonga azy hanoratra :
- Mpitandrina ireo Raibeny ka tena mpandaha-teny, nandova
avy amin’izy ireo i RADO.
-Niriny ny mba hitiavan’ny olona mandala ny maha malagasy. Teo
anivon'ny ankohonana ohatra dia nisy ny fampianarana ny fomba
amam-panao malagasy.
- Ny anjara fitenenana isaky ny alarobia hariva taorian'ny
fotoam-pivavahana dia nanazatra azy sahady hahay hifehy ny teny sy ny
kabary.
- Ny famolavolan'ireo mpampianatra azy toa an-dRavelojaona, Alphonse
Ravoajanahary, ho tia tenindrazana.
-Ny famakiany ny asasoratra olo-malaza toa
an-dRabary Mpitandrina, Ny Avana Ramanantoanina, sns...
- Ary ny fitiavan-tanindrazana noho izy niara-niaina tamin'ny vahoaka
hatrany, nahita ny fahoriana sy fijalian'izy ireo.
NY ASA
SORATRA SY NY TALENTA
Ireto avy ny amboaran-tononkalo ahitana ny asasoratr’i RADO :
Dinitra (1973) ;
Ando (1977) ;
Zo (1989) ;
Sedra (1993) ;
Ny teny malagasy (1994) ;
Tsy maintsy mipoaka
(2002) ;
Voninkazo adaladala
(2003) ;
Fiteny roa (2005).
|
|
Maro
tsy tambo isaina ny tononkalon’i RADO nianarana tany an-tsekoly
satria ao amin’ny fandaharam-pianaran’ny Fanabeazam-pirenena Malagasy
ny asasorany, voafaritra ao anatin'ny fandaharam-pianarana ao amin'ny
kilasy
faharoa ny fandalinana ny mpanoratra, raha tsy
hitanisa afa-tsy ny "Satriko holazaina anao ", "Ho any ianao kanefa",
"Boboka aho ry
Tanindrazako", sns… Iza no mbola mpianatra Malagasy ka tsy ho nadinina
izany? Koa indreo ambany ireo misy lahatsoratra vitsy ianohantsika
izany diam-penin’i RADO izany. Maro amin’izy ireny no efa nasian’ny
mpanan-kanto Malagasy maro feony, santionany "Raha mbola misy "
nohirain’i Bessa sakaizany sy "Tsaroako fa manonja " nohirain’i Ludget
Andrianjaka, na "Tiako fotsiny ianao " iangalian’i Bodo, sns…
Isan’ny Gazety namoahana ny asasorany Ny Hehy, Ny fandrosoam-baovao ,
Imongo vaovao, Fanasina, Fanavaozana.
MARI-BONINAHITRA
Nosaloran’ny Fanjakana sy ny ivon-toerana samihafa voninahitra lehibe
tokoa i RADO, santionany amin’izany ireo mari-boninahitra
azony :
1982: Chevalier de l'ordre national malgache
1987: Officier de l'ordre national malgache
2001 : Grand croix de 2ème classe de l'ordre national malgache
NY
FIKAMBANANA NISY AZY
Maromaro ireo fikambanana nisy an’i RADO na naoriny na nandray azy ho
mpikambana :
* "Tsiry" niarahany tamin-dry E.D. Andriamalala, ry Dox sy ry Randja
Zanamihoatra... nentina nanampy ireo tanora mianatra manoratra, mba
hananany fahalalana araka izay mety aminy.
* Mpikambana tao amin'ny OMDA (Office Malgache des Droits d'Auteur),
fikambanana miaro ny zon’ny mpamorona.
* Fikambanan'ny mpanoratra Afrikana sy Aziatika
* Mpikambana tao amin'ny AKFM Fanavaozana
* 20 janoary1988 no noraisina ho mpikambana mahefa tao amin'ny Akademia
i RADO.
NY
HAFANY
Entintsika mamarana ity Fantaro i RADO
ity dia ndeha handray torohevitra avy aminy izay azo atao hoe
mpitari-dalana ny poety sy mpanoratra rehetra noho izy nitolona
mandra-pahatapitra ny fofon’ainy.
Izao no hafatra an-tsora-tanana napetrany ho an'ny mpanoratra
namana :
- miezaka mandrakariva ho
mari-panoratra ny teny malagasy
- tsy entam-barotra ny haisoratra ka
rendrarendraina ho tian'ny olona; fa zavakanto nobitsihin'ny fon'ny
mpanoratra ka tsy maintsy kantoina hipetraka sy hitoetra ho
harentsaina eto an-tanindrazana
- tsy hitsahatra manovo fahalalana amin'ny
alalan'ny famakiam-boky
- tokony ho saro-piaro amin'ny fandalana ny teny malagasy
- miloloha ny fahafahana hanoratra fa tsy ho fehimpehezin'ny
tsangan-kevitra mandalo sy manam-petra; fa natao hanan-kolazaina
amin'ny fotoana rehetra ny tena mpanoratra.
Nanangona:
Hanitr'Ony
|
Fantaro i...
