Tenin'ny poeta
Toetra
Ràja - 07/09/2025
***
Sehatra ipariahan'ny tenin'ny poeta
Ny tenin'ny poeta aroso eto, ho an'ireo misongadina na tehirizin'ny fiarahamonina, dia ireo tsongaina ao anatin'ny tononkalo na lahatsoratra foroniny. Ahitana izany koa ny tapatapakahitra sy ny resaka ifanaovany amin'ny sehatra samihafa.
Ao ireo mandalo fitaovam-pifandraisana toy ireo heno an'onjampeo, vakina an-gazety, boky, tranonkala... Anisan'ny fampitana mahazatra koa ny taratasy — sora-milina na sora-tanana — atolotra mivantana na alefa Paositra. Manginy fotsiny ireo apariaka amin'ny fitaovam-pifandraisana manaraka ny toetr'andro toy ny tambajotra sosialy, SMS, mailaka na ireo voarakitra an-kapila, solosaina... Loharano ipoiran'ireny teny manan-danja ireny koa ny fihaonan'ny poeta mivantana amin'ny mpanatrika eny an-tsehatra, fihaonana manokana amin'ny olon-tokana na anaty vondrona sy fikambanana. Tafavoaka izany sehatra izany ny teny avy eo ka misandrahaka amin'ny tontolo lehibe.
*
Fiantraikan'ny tenin'ny poeta eo amin'ny fiarahamonina
Mahangolingoly, mahatorotoro fo, mampisaina, mampientana, mampiontana... olona ny tenin'ny poeta. Mihatra avy hatrany amin'ny fiainana izany indraindray, toy ny tononkalom-pitiavana mampihetsi-po amam-panahy: "Ngolingolinao ny foko ka matahotra ho tia", hoy i Dox. Vatran'ny poeta tokoa ny filalaovana ny fihetseham-pon'ny olona ka itaonany azy hanaraka ny anatranatra omeny toy ilay hoe "Izay tsy mihetsika mihitsoka" an'i Elie Rajaonarison. Fitaomana ny olona hioitra izany, hikaroka ny metimety hatrany eo amin'ny sehatry ny famoronana noho ny fahatsapany fa "Mpamerin-desona no betsaka fa tsy mpamorona". Mbola ao anatin'izay anatranatra izay ihany ny tsindrom-paingotry ny namany, Solofo José, momba ny tsy fahamatoran'ny fanatanterahana vina: "Ajanony amin'izay ny ampotomoty fa aleo mitsinjo lavitra amin'izay". Tsy misy tsy maniry fahombiazana araka izany ny rehetra kanefa lalam-piainana nitondran'i Dox ny mpanaraka azy ny fanekena setram-piainana noho ny mety ho fivadibadihan'ny haizina sy ny hazavana, nokaloiny ao amin'ny tononkalony "Omeo hotezain'ny fiainana", ka tokony hampitony hatrany.
Tsy vitan'ny maneho fananarana ny teniny, fa mitondra fanentanana mankany amin'ny fahombiazana. Loharanon'ny teny filamatra nampiasain'ny tanànan'Antananarivo ho fitandroana ny hasin'ny tontolony ny "Antananarivo madio no tanjona ka tadidio" an'i Célestin Andriamanantena tany amin'ny taom-polo 80. Tsy vitan'ny hoe mpanentana fa mpitarika mihitsy ny poeta. Niainana izany tamin'ny alalan'ny "Tsy maintsy mipoaka ny sarom-bilany", tenin'i Rado noventesina teny an-kianja manoloana mpanatrika amana hetsiny, ary zary lasa teny fanoitra nivoizana ny tolom-bahoaka.
Olon'ny teny ny poeta ka azo lazaina ho voalohany eo amin'ny fanandratana ny teny malagasy. Iray amin'izany ny "Andrianiko ny teniko, ny an'ny hafa koa feheziko", teny faneva nolovaina tamin'i Di... Ampiasaina amin'ny tontolon'ny fampianarana koa ny tenin'ny poeta ary fototry ny asa fikarohana eny amin'ny anjerimanontolo, teny tsongaina ho fototry ny haitsikera ivoizana asa fikarohana, laza adina... Tsy zovina fa tsongaina ny tenin'ny poeta ho fanamafisana tohan-kevitra ary mifanahantsahana sata amin'ny ohabolana ka ambetintenin'ny maro ao anatin'ny lahateny. Tsapa amin'ireny teny ireny koa ny fahenterana tsy ahafahana manozongozona hevitra toy ny "Ny fakako eto dia eto", Esther Nirina.
***
Mitondra risi-po hioitra, hirona, hirintona, hitolona... ny tenin'ny poeta. Voarakitra an-tononkalo na an-dahatsoratra izy ireny ary misy heno an'onjampeo, vakina an-gazety, boky, tranonkala... Ampiasain'ny fiarahamonina amin'ny andavanandro ny tenin'ny poeta satria manampy azy: mampianatra, mitarika, mampitony, manentana. Manana adidy, araka izany, ny poeta hamorona ny metitmety hatrany fa tsy mamerina ny efa nisy, ary mitahiry izany amin'ny fitaovana maharitra ho an'ny taranaka fa tsy mianina amin'ny fampitana am-peo sy vakiraoka. Anisan'izany fitaovana heverina fa haharitra sy mora raisina izany ny boky, gazety, solosaina, tranonkala...
Toetra Ràja
_______________Tenin'ny poeta